Aspecten van de Belgische kunst na '45 - WILLEM ELIAS

  • Willem Elias
    • CV Willem Elias
    • Publicaties Willem Elias
    • 2017 – BAD – Where arts meets design
    • 2016 – DE-GENERATIES
      • De 80 kunstenaars – Willem Elias
    • HISK
    • VKE
    • VUB
    • Voordrachten
    • Contact
  • Schilderkunst
    • Abstract expressionisme of de lyrische abstractie
      • Pierre Vlerick
    • Cobra
    • Existentiële schilderkunst
      • Jan Burssens
    • Expressionisme
    • Fantastisch of magisch realisme
      • Octave Landuyt
      • Jef Van Tuerenhout
    • Fundamentele schilderkunst
      • Raoul De Keyser
      • Luc Tuymans
      • Hugo Duchateau
    • Geometrisch abstracte of conrete kunst
    • Hyperrealisme
      • Roger Wittevrongel
    • Informele kunst
    • Jonge Belgische schilderkunst
    • Narratieve schilderkunst
      • Frank Maieu
      • Fred Bervoets
    • Neo-expressionisme
    • Neo-realisme en “Ecole de Paris”
      • Jos Verdegem
    • Neoconstructivisme
    • Neosymbolisme
    • Nieuwe figuratie
      • Roger Raveel
    • Post-expressionisme en animisme
      • Armand Vanderlick
      • Henri-Victor Wolvens
    • Surrealisme
    • Transavant-garde
      • Jean Bilquin
  • Beeldhouwkunst
    • Arte Povera
    • Assemblage
    • Existentiële beeldhouwkunst
    • Kinetische kunst en op-art
    • Minimalisme
    • Neokubisme
  • Andere aspecten
    • Conceptuele kunst
      • Body Art
      • Installatiekunst
      • Kunst als maatschappijkritiek
      • Kunst en taal
      • Neodadaïsme
      • Videokunst
    • Postmodernisme
      • Kunst en massacultuur
      • Ugly Realism
    • Kunst vanuit het medium
      • Brons
      • Grafiek
      • Keramiek
      • Multimedia als nieuwe media
    • Reflecties
      • Kijken is de kunst
      • Kunst en feminisme
      • Kunst en wetenschap
  • Kunstfilosofie
  • Kunsteducatie
  • Snoecks
You are here: Home / Conceptuele kunst / Kunst en taal / Fred Eerdekens (1951- )

Fred Eerdekens (1951- )

24 November 2008 By Willem Elias

Hoewel een geestesverwant van Rombouts, is Fred Eerdekens toch op een andere manier bezig met taal als artistiek medium. Rombouts bespeelt de toevalligheid van het letterteken en de mogelijkheden om om het even welk object geen dode letter te laten zijn. Men kan Rombouts dus onderbrengen bij de groep conceptuele kunstenaars die kritiek leveren op de wetenschap – in dit geval dus de taalwetenschap – door fictief en intuïtief zelf wetenschap te beoefenen: gegevens verzamelen, ordenen en analyseren. Eerdekens doet dit niet. Hij bekijkt het letterteken als teken en slaat een wig tussen de twee onafscheidelijke delen van het teken. De reeds aan bod gekomen de Saussure heeft twee begrippen in het leven geroepen om die twee aspecten van het teken te onderscheiden. De vorm van het teken, in beeld of in klank heeft hij “Signifiant” genoemd, betekenaar, dat wat maakt dat er betekenis ontstaat. De betekenis zelf noemde hij “Signifié”, in het Nederlands werd dit: betekende.

1-43-fred-eerdekens-1
1-43-fred-eerdekens-1bis
1-43-fred-eerdekens-2
1-43-fred-eerdekens-3
1-43-fred-eerdekens-4

In het werk van Eerdekens worden er wiggen geslagen tussen beide. Want hoewel ze onscheidbaar zijn, kan men toch de aandacht vestigen op een aspect en zelfs vergeten dat het andere bestaat. Eerdekens plaatst ons op de tweespalt van deze keuzemogelijkheid. Enerzijds zie je een tekst op een wand verschijnen als een schaduw via een onderbroken lichtbron (een spot, maar ook al eens een kaars). Volgt men de weg van de betekenis, dan vraagt men zich af: “Wat wil dat zinnetje zeggen?”. Er is een link met de poëzie, maar die is er maar half en half. De regels ervan worden getoond: het rijm, het cliché, de vervalsende vertaling en vooral ook het anagram, d.i. de herschikking van de letters van een bepaald woord. Het verlangen om te lezen en te begrijpen wordt in hoge mate opgewekt in het werk van Eerdekens. Zoekt men naar de lettervorm dan blijkt die op het eerste zicht niet te bestaan. Het zijn slechts schaduwen van vormen die geen letters zijn. Wat de lichtbron onderbreekt is geen geijkt schrift. Met zijn naam verbonden zijn de zorgvuldig geplooide koperdraadjes. Maar die zijn op zich onleesbaar. De meest diverse vormen kunnen een bron zijn van letterschaduwen: struikgewas, kleding, verpakte etenswaren, architectuurmaquettes, boeken, enz.(5)  De relatie tussen de vorm die de lichtbron verspert en de leesbare schaduwen blijkt te verlopen volgens de regels van het perspectief. Men kan ook de betekenis negeren en naar een beeldend werk kijken. Want zoals Eerdekens zelf schrijft in een brief: “Ik gebruik taal in mijn werk als een gewoon beeldend element, met een eigen logica en een geheel eigen uitstoot”. Boeiend blijft dat de toeschouwer op de wip gezet wordt tussen taal en beeld.

Zowel Eerdekens als Rombouts hebben een conceptuele kunst ontwikkeld waarin taal een medium is om kunst te maken en tevens voorwerp is van reflectie over hoe de taal werkt. Door hun artistieke afwijking van de gevestigde taal, begrijpen we beter hoe deze laatste in elkaar zit. “Geen ketter zonder letter” is het gezegde of zoals alweer Roland Barthes het formuleert: “Indien de kunst (laat ons nog maar dit gerieflijke woord gebruiken om elke onfunctionele activiteit aan te wijzen) enkel tot doel had om beter te doen zien, dan zou ze niets anders zijn dan een analysetechniek, een ersatz van wetenschap. Maar door het willen produceren van het andere dat in het ding is, ondermijnt ze een hele kennisleer.”(6)

5) F. Eerdekens, The Retina Diamond, catalogus MUHKA, Antwerpen, 2002.
6) O.c., p. 203.


© 2008 – 2012, Willem Elias. All rights reserved. On republishing this article you must provide a link to the original article on www.belgischekunst.be.

Print Friendly, PDF & Email

Filed Under: Kunst en taal, Portfolio Tagged With: Fred Eerdekens

Kunstenaars

Albert Saverys Anne Bonnet Anto Carte Antoine Mortier Antoon De Clerck Armand Vanderlick Auguste Mambour Bart Decq Bram Bogart Camiel Van Breedam Camille D'Havé Carmen Dionyse Chantal Grard Christian Dotremont Colin Waeghe Constant Permeke E.L.T. Mesens Edgart Tytgat Emile Desmedt Englebert Van Anderlecht Enk De Kramer Erna Verlinden Etienne Desmet Fik Van Gestel Florence Fréson Frank Maieu Frank Steyaert Fred Bervoets Fred Eerdekens Gaston Bertrand Gauthier Hubert George Grard Gilbert Swimberghe Gudny Rosa Ingimarsdottir Guillaume Bijl Guy Degobert Guy Leclercq Guy Rombouts Guy Vandenbranden Hans Vandekerckhove Henri-Victor Wolvens Hilde Van Sumere Hubert Malfait Hugo Duchateau Ingrid Ledent Jacques Moeschal Jan Burssens Jan Cox Jane Graverol Jan Van Den Abbeel Jan Vercruysse Jean-Georges Massart Jean-Paul Laenen Jean Bilquin Jean Brusselmans Jef Van Tuerenhout Jo Delahaut Joseph Lacosse Jos Verdegem José Vermeersch Jozef Peeters Karel Dierickx Karin Hanssen Koen van den Broek Koen Vanmechelen Lieve De Pelsmaeker Liliane Vertessen Luc De Blok Luc Hoenraet Luc Peire Luc Tuymans Marcel Broodthaers Marcel Mariën Marc Lambrechts Marc Mendelson Marianne Berenhaut Marie-Jo Lafontaine Mark Cloet Maurice Wyckaert Maxime Van De Woestyne Merlin Spie Michel Buylen Michel Seuphor Mig Quintet Octave Landuyt Panamarenko Paul Delvaux Paul Gees Paul Van Gysegem Peter Beyls Peter De Cupere Peter Weidenbaum Philippe Vandenberg Pierre Alechinsky Pierre Caille Pierre Vlerick Piet Stockmans Pol Bury Raoul De Keyser René Barbaix René Magritte Roel D'Haese Roger Raveel Roger Somville Roger Wittevrongel Roland Van den Berghe Ronny Delrue Serge Vandercam Tinka Pittoors Tjok Dessauvage Ulrike Bolenz vandekerckhove vandenberg Victor Leclercq Victor Servranckx Walter De Rycke Walter Leblanc Werner Mannaers Wim Delvoye Yves Zurstrassen

Geen kunst of filosofie zonder een goed glas wijn

Zoeken op Belgischekunst.be

Recente berichten

  • Peter Beyls, co-creatie tussen mens en machine
  • Magritte en de vrije gedachte
  • Uit de schaduw: de ontwikkeling van kunsten en cultuureducatie in de vrije tijd in Vlaanderen
  • Kunsteducatie duurt het langst
  • Over kunst- en cultuureducatie in musea en erfgoedorganisaties in Vlaanderen
  • De kunstenaar als kunsteducator, Mark Cloet als artistiek spelontwikkelaar en spelleider.
  • Mark Cloet speelt met bakens in de ruimte.
  • Willem Elias kijkt naar Colin Waeghe – juni 2020

Hier kan je zoeken naar de naam van de kunstenaar waar je informatie over wil:

Kunstenaars

Mobile responsive

Belgischekunst.be is een project van Willem Elias en Rudi D’Hauwers en is ontwikkeld volgens het principe van ‘mobile responsive design’. Je leest waar en wanneer je wil op elk toestel van laptop tot ipad en smartphone.

 

  • Willem Elias
  • Inleiding
  • Portfolio
  • Galerij
  • Reflecties
  • Boeken
  • Contact

Return to top of page

Copyright Willem Elias © 2022 · Concept: Rudi DHauwers · Built on the Genesis Framework by StudioPress · WordPress · Log in

nl Dutch
nl Dutchen Englishfr Frenchde Germanit Italianes Spanish